Αλοΐζος Γεώργιος, Παθολόγος Γέρακας Γλυκά Νερά Γέρακας

Αλοῒζος Γεώργιος

Ειδικός Παθολόγος Γέρακας Γλυκά Νέρά  

Γενικός Αρχίατρος Υγειονομικού – 417 ΝΙΜΤΣ

Δντής Α΄ Παθολογικής Κλινικής

 Παθολόγος 

Υπέρταση και δυσλιπιδαιμία, δύο συνήθη ιατρικά προβλήματα

Η υπέρταση, όπως και η δυσλιπιδαιμία αποτελούν δύο συνήθη ιατρικά προβλήματα στον δυτικό κόσμο, με σημαντικότατες επιπλοκές για την υγεία του ασθενούς αν δεν διαγνωσθούν και αντιμετωπισθούν εγκαίρως από τον θεράποντα ιατρό.

Η υπέρταση είναι μια ασυμπτωματική νόσος με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός ασθενών να παραμένει αδιάγνωστος, ενώ και από τους ήδη ευρισκόμενους υπό αγωγή υπερτασικούς ένα μεγάλο ποσοστό αυτών υποθεραπεύεται.

Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, τη συστολική (μεγάλη) πίεση που δείχνει την πίεση του αίματος στις αρτηρίες όταν η καρδιά συστέλλεται για να προωθήσει το αίμα προς τα όργανα του σώματος, και την διαστολική (μικρή) πίεση όταν η καρδιά διαστέλλεται για να δεχθεί νέο αίμα.

Οι απλές μετρήσεις της πίεσης είναι πολύ σημαντικές για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της υπέρτασης και γίνονται τόσο στο ιατρείο όσο και στο σπίτι.

Η μακροχρόνια αύξηση της πίεσης προκαλεί αρτηριοσκλήρυνση με τελικό αποτέλεσμα υπερτροφία της καρδιάς και καρδιακή ανεπάρκεια, και μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία της καρδιάς (στεφανιαία νόσο, έμφραγμα), αγγειακή εγκεφαλοπάθεια (εγκεφαλικό επεισόδιο, άνοια), νεφρική βλάβη (νεφρική ανεπάρκεια), και περιφερική αρτηριοπάθεια.

Η υπέρταση σχεδόν πάντα είναι ιδιοπαθής και πολύ σπάνια δευτεροπαθής (οφειλόμενη σε υπνική άπνοια, νεφρική νόσο, ενδοκρινοπάθεια κ.α.)

Ο παθολόγος μπορεί εύκολα να διαγνώσει την υπέρταση και λαμβάνοντας υπόψιν συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου, όπως ηλικία, φύλλο, κάπνισμα, υπερχοληστεριναιμία, οικογενειακό ιστορικό, σακχαρώδη διαβήτη, σωματικό βάρος, να καθορίσει τους θεραπευτικούς χειρισμούς.

Για την θεραπεία της υπέρτασης μπορεί να αρκούν απλές αλλαγές στον τρόπο διαβίωσης του ασθενούς, όπως απώλεια βάρους, μείωση στην πρόσληψη αλατιού, αερόβια άσκηση, ή και να χρειασθεί η χορήγηση ενός ή συνδυασμού φαρμάκων από τις διάφορες κατηγορίες αντιυπερτασικών που υπάρχουν (διουρητικά, β-αναστολείς, αναστολείς ασβεστίου, ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτανσίνης, α-ΜΕΑ, κ.α.).

Οι διαταραχές των λιπιδίων από την άλλη μπορούν πολύ εύκολα να διαγνωσθούν με το συνήθη αιματολογικό έλεγχο στα πλαίσια του ετήσιου προληπτικού ελέγχου (check up). Σπάνια μπορεί να οφείλονται σε γονιδιακούς λόγους (οικογενής επιβάρυνση), συνηθέστερα όμως έχουν να κάνουν με τη διατροφή μας και την έλλειψη άσκησης.

Οι διαταραχές των λιπιδίων αποτελούν ανεξάρτητους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), για την θεραπεία αυτών όμως λαμβάνονται υπόψιν και άλλοι παράγοντες όπως ηλικία, φύλλο, κάπνισμα, σακχαρώδης διαβήτης, οικογενειακό ιστορικό, τιμές αρτηριακής πίεσης.

Το λιπιδαιμικό προφίλ μπορεί να τροποποιηθεί κατά περίπτωση προκειμένου είτε να αυξήσουμε την HDL (αλλάζοντας τις συνήθειες του ασθενούς, απώλεια βάρους, αερόβια άσκηση, διακοπή καπνίσματος), είτε προσθέτοντας το κατάλληλο φάρμακο για μείωση της LDL (στατίνες), ή και μείωση των τριγλυκεριδίων (φιμπράτες, ω-3 λιπαρά οξέα).

Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 , Μεταβολικό Σύνδρομο

Ο Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) είναι μια χρόνια πολυπαραγοντική νόσος που εμφανίζεται, είτε όταν το πάγκρεας δεν παράγει την απαιτούμενη ποσότητα ινσουλίνης , είτε όταν ο ίδιος ο οργανισμός δε μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγει, με συνέπεια την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 έχουν συχνά και άλλες ασθένειες, όπως υπέρταση, καρδιοπάθεια, αγγειακή νόσο ή δυσλιπιδαιμία .Η συνύπαρξη των περισσότερων από τις προαναφερθείσες καταστάσεις,, αποτελλεί το μεταβολικό σύνδρομο.

Ο διαβήτης τύπου 2 αφορά στο 90-95% του συνόλου του διαβητικού πληθυσμού παγκοσμίως και αναφέρεται συχνά ως «διαβήτης των ενηλίκων», γιατί εμφανίζεται συνήθως σε άτομα μέσης ηλικίας και πάνω, και έχει να κάνει με αντίσταση στην ινσουλίνη αλλά και με μια σχετική ανεπάρκειά στην παραγωγή της, δεδομένο που θα καθορίσει το πότε και αν ένας ασθενής θα χρειαστεί ινσουλινοθεραπεία.

Τα συμπτώματα δεν είναι τόσο οξεία, με αποτέλεσμα η διάγνωση να επέρχεται αρκετά αργότερα από την εμφάνισή τους. Συνήθως παρατηρήται αυξημένη δίψα, πείνα και διούρηση (θεωρείται η κλασική τριάδα συμπτωμάτων του διαβητικού πολυουρία, πλυδιψία & πολυφαγία), ξηροστομία, θάμπος όρασης, κόπωση, αιμωδίες σε χέρια ή πόδια, ξηρότητα και κνησμός δέρματος, υποτροπιάζουσες ή συχνές λοιμώξεις, κυρίως του δέρματος και του ουροποιητικού.

Υπολογίζεται πως 415 εκ. άνθρωποι πάσχουν από διαβήτη παγκοσμίως, με το 90-95% να αφορά σε Σδτ2, κύριοι λόγοι που συμβάλλουν στο συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό είναι η έλλειψη άσκησης, η καθιστική ζωή και οι κακές διατροφικές συνήθειες μας.

Ο διαβήτης τύπου 2 αναπτύσσεται συνήθως κατα την μέση ηλικία, αλλά δυστυχώς εσχάτως παρατηρήται αύξηση των περιπτώσεων σε παιδιά, καθώς και σε εφήβους.

Η διάγνωση του διαβήτη τίθεται με σχετική ασφάλεια είτε οταν έχουμε τιμή σακχάρου νηστείας >126 mg/dL, είτε επίπεδα σακχάρου που υπερβαίνουν τα 200 mg/dL και συνοδεύονται από συμπτώματα διαβήτη, σε οποιαδήποτε τυχαίο δείγμα αίματος, είτε τέλος αν έχουμε σάκχαρο > 200 mg/dL δύο ώρες μετά από φόρτιση με 75 γραμμάρια γλυκόζης.

Ο όρος μεταβολικό σύνδρομο αναφέρεται στην συνύπαρξη, στον ιδιο ασθενή παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως δυσλιπιδαιμία, ινσουλινοαντοχή, παχυσαρκία και υπέρταση. Το σύνδρομο αυτό προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο, θέτοντάς τους σε αυξημένο κίνδυνο για αγγειακή νόσο, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί είτε ως στεφανιαία νόσος (ισχαιμία μυοκαρδίου, έμφραγμα), είτε ως αγγειακό εγγεφαλικό επεισόδιο. Βασική αιτία πρόκλησης του μεταβολικού συνδρόμου είναι η παχυσαρκία, ειδικά αυτή που σχετίζεται με την εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή περιοχή, η λεγόμενη «κεντρικού τύπου παχυσαρκία».

Το Μεταβολικό Σύνδρομο ορίζεται από τη συνύπαρξη τουλάχιστον 3 εκ των κάτωθι παραγόντων υπό φαρμακευτική αγωγή:

α.Περίμετρος κοιλιάς ≥102 cm (άνδρες) ή ≥ 88 cm (γυναίκες).

β.Υπέρταση (τιμές αρτηριακής πίεσης >130/85)

γ.Αυξημένα τριγλυκερίδια ορού νηστείας (>150 mg/dL)

δ.Χαμηλή HDL χοληστερόλη ορού <40 mg/dL (άνδρες) ή <50 mg/dL (γυναίκες)

ε.Παθολογική γλυκόζη νηστείας (>110 mg/dL).

Η αντιμετώπιση και των δύο αυτών καταστάσεων απαιτεί τροποποίηση τόσο των διατροφικών μας συνηθειών, όσο και του ημερήσιου θερμιδικού ισοζυγίου (ποιότητα & ποσότητα φαγητού, σωματική άσκηση). Σε περίπτωση αποτυχίας των υγειινοδιαιτιτικών μέτρων πρέπει να προστεθεί σύντομα και φαρμακευτική αγωγή τόσο για τον σακχαρώδη διαβήτη, όσο και για τα συνυπάρχοντα νοσήματα ( υπέρταση, δυσλιπιδαιμία κλπ).

Λιπώδης διήθηση ήπατος, αίτια & αντιμετώπιση

Η λιπώδης διήθηση ήπατος είναι η πιο κοινή αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου. Προκαλείται από την παθολογική συσσώρευση λιπιδίων στα ηπατοκύτταρα. Η λιπώδης διήθηση του ήπατος συνήθως δεν υπάρχει μόνη της. Συνοδεύει τους υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς, ασθενείς με διαβήτη και θυρεοειδοπάθεια, ασθενείς με υπέρταση, υψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL, αλκοολικούς, αλλά και ασθενείς που (κατά τη γνώμη τους) απλώς πίνουν κάτι παραπάνω. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ιστολογικών αλλοιώσεων που ξεκινά από την απλή στεάτωση, προχωρά στην ανάπτυξη φλεγμονής και κάποιου βαθμού ίνωσης στη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα και καταλήγει στην κίρρωση.
Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος αφορά  άτομα  όλου του ηλικιακού φάσματος με απαραίτητη προϋπόθεση για τη διάγνωση να είναι η αποχή από την κατανάλωση αλκοόλ σε ποσότητα πέραν των ασφαλών ορίων (άνδρες: 3 μονάδες/ημέρα, γυναίκες: 2 μονάδες/ημέρα).  
Στην Ελλάδα ο επιπολασμός της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος υπολογίζεται σε 15% – 20%. Σε ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος (BMI) >35 Kg/m2 ο επιπολασμός της απλής στεάτωσης φθάνει το 76%, της στεατοηπατίτιδας το 23% και της κίρρωσης το 6%, ενώ σε διαβητικούς ασθενείς ηπατική στεάτωση ανευρίσκεται σε ποσοστό 40% – 70%. Λόγω αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας η νόσος εμφανίζεται και σε μικρές ηλικίες. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ποσοστό μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος σε παιδιά  γύρω στο 3%, ενώ σε παχύσαρκα παιδιά ξεπερνά το 50%.Σε πολλές χώρες και σύμφωνα με εκτιμήσεις στην Ευρώπη τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου κυμαίνονται από 1,3% έως 22,5% σε παιδιά ηλικίας 3–18 ετών. Κλινικά , στο 70% των περιπτώσεων η νόσος είναι τελείως ασυμπτωματική και ανακαλύπτεται τυχαία κατά τη διάρκεια ενός προληπτικού ελέγχου.
Το θεραπευτικό οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση της NAFLD συνεχώς εμπλουτίζεται, χωρίς βέβαια να υπάρχει ακόμα αποτελεσματική θεραπεία για τους κύριους στόχους, δηλαδή τη βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και τη μείωση του φλεγμονώδους μικροπεριβάλλοντος, οπότε να προληφθεί ή να καθυστερήσει η ανάπτυξη στεατοηπατίτιδας.
Υπό τις συνθήκες απουσίας ειδικής θεραπείας, η προσπάθεια εστιάζεται στην αντιμετώπιση των παραμέτρων του μεταβολικού συνδρόμου, δηλαδή της παχυσαρκίας, της δυσλιπιδαιμίας και του σακχαρώδους διαβήτη.

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ , ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Παχυσαρκία ορίζεται ως η μη φυσιολογική ή υπερβολική συσσώρευση λίπους.

Η συσσώρευση αυτή προκαλεί πολλά άμεσα και έμμεσα προβλήματα υγείας.

Η παχυσαρκία εκτιμάται/οριοθετείται από τις μετρήσεις του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Άτομα με ΔΜΣ πάνω από 30 kg/m2 ορίζονται ως άτομα με παχυσαρκία ενώ άτομα με ΔΜΣ 25–29,9 kg/m2 ορίζονται ως υπέρβαρα. Σύμφωνα με μια έκθεση του ΠΟΥ που δημοσιεύτηκε το 2021, περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ήταν παχύσαρκοι, συμπεριλαμβανομένων 650 εκατομμυρίων ενηλίκων, 340 εκατομμυρίων εφήβων και 39 εκατομμυρίων παιδιών με βάση δεδομένα που συγκεντρώθηκαν το 2016.
 
Ο παγκόσμιος επιπολασμός των ατόμων με αυξημένο σωματικό βάρος (υπέρβαρα  ή παχύσαρκα)  έχει αυξηθεί κατά 27% στην ενηλικίωση και 47% στην παιδική ηλικία κατά την περίοδο 1980–2013. Αυτός ο αριθμός εξακολουθεί να αυξάνεται και ο ΠΟΥ εκτιμά ότι θα αυξηθεί κατά περίπου 167 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2025.

Η παχυσαρκία είναι ένας παράγοντας κινδύνου για διάφορες ασθένειες, κυρίως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2), μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD), μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH), καρδιαγγειακή νόσο (CVD), ορισμένα είδη καρκίνο, υπνική άπνοια, οστεοαρθρίτιδα κ.α.  Η παχυσαρκία και οι σχετιζόμενες με αυτήν  ασθένειες επιβάλλουν βαρύ φορτίο στα άτομα, την κοινωνία και την οικονομία, μέσω του μεγαλύτερου κόστους δημόσιας υγείας, νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Για να είναι επιτυχής η διαχείριση της παχυσαρκίας, απαιτείται μια διεπιστημονική προσέγγιση τόσο για την αξιολόγηση όσο και για τη θεραπεία της. Και μια τέτοια διεπιστημονική προσέγγιση θα πρέπει να ξεκινά με μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της σωματικής υγείας και φυσικής κατάστασης, της ψυχολογικής υγείας, της διατροφικής υγείας, των διατροφικών πρακτικών και των προσωπικών πεποιθήσεων, στόχων και προσδοκιών κάθε ασθενούς. Αυτό ισχύει είτε οι ασθενείς εξετάζονται για συντηρητική θεραπεία (π.χ. δίαιτα, άσκηση, συμβουλευτική, φαρμακευτική αγωγή), είτε σε συνδυασμό με ενδοσκοπική ή με χειρουργική βαριατρική επέμβαση.

Τέλος, για την αναχαίτιση της επιδημίας απαιτούνται γενικότερες πολιτικές που προάγουν και επιβραβεύουν καλύτερες διατροφικές συμπεριφορές και αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Ο ειδικός παθολόγος Αλοΐζος Γεώργιος αναλαμβάνει λοιμώξεις, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, νοσήματα αναπνευστικού, γαστρεντερικού, μυοσκελετικού, ρευματικά νοσήματα, ενδοκρινοπάθειες, διαταραχές μεταβολισμού, είναι συμβεβλημένος παθολόγος με την ασφαλιστική εταιρία interamerican και εξυπηρετεί τις περιοχές Γέρακας, Γλυκά Νερά κ.α.