Οι όζοι του θυρεοειδούς (βλ.): Μορφολογική διαταραχή
Για να δούμε λοιπόν αν «έχουμε θυρεοειδή», πρέπει να κάνουμε εξετάσεις αίματος εξειδικευμένες καθώς και υπερηχογράφημα θυρεοειδούς.
β. Τι είναι ψυχρός όζος
Ψυχρός είναι ο όζος που δεν είναι λειτουργικός, δηλαδή δεν παράγει θυρεοειδικές ορμόνες, εν αντιθέσει με τον υπόλοιπο θυρεοειδικό αδένα. Στο σπινθηρογράφημα απεικονίζεται σαν μία κενή περιοχή (χωρίς χρώμα). Το 85% των ψυχρών όζων είναι καλοήθεις και μόνο το 15% είναι κακοήθεις.
γ. Τι είναι θερμός όζος
Θερμός όζος είναι ο όζος που υπερπαράγει σε σχέση με τον υπόλοιπο θυρεοειδή αδένα θυρεοειδικές ορμόνες. Οι θερμοί όζοι είναι κατά κανόνα καλοήθεις.
δ. Ποιες εξετάσεις χρειάζομαι για τη διερεύνηση του όζου;
Εξετάσεις αίματος εξειδικευμένες (TSH, FT3, FT4, TG, calcitonin)
Υπερηχογράφημα με έγχρωμο Doppler, διότι με αυτό βλέπουμε την αγγείωση του όζου και μας δίνει πληροφορίες για την καλοήθεια ή μη αυτού.
ε. Επιδέχεται θεραπεία ο όζος;
Ι. Ο θερμός όχι. Εάν ο θερμός όζος επιφέρει υπερθυρεοειδισμό, τότε αντιμετωπίζεται χειρουργικά ή με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου.Φάρμακα δίνουμε για μικρό διάστημα, μέχρις ότου φθάσουμε στη ριζική θεραπεία, ή σε άτομα (συνήθως υπερήλικα), που αδυνατούν να υποστούν την ως άνω ριζική θεραπεία.
ΙΙ. Ο ψυχρός ναι. Χορηγούμε θυροξίνη σε ελαφρά περίσσεια, εφόσον μας επιτρέπει η κατάσταση υγείας του ασθενούς, λαμβάνοντας υπόψη πολλούς παράγοντες. Η πιθανότης να μικρύνει ο όζος είναι 20-25%. Πάντα η απόφαση χορήγησης θυροξίνης λαμβάνεται εκτιμώντας το κόστος και το όφελος.
Έχω βγάλει το θυρεοειδή μου
Εφόσον έχει βγεί όλος ο αδένας, υπερηχογράφημα σπανίως χρειάζεται. Αρκεί μία φορά το χρόνο να ελέγχουμε τις θυρεοειδικές ορμόνες TSH, FT3, FT4 . Εάν έχει γίνει λοβεκτομή ή μερική θυρεοειδεκτομή, καλό είναι να ελέγχουμε υπερηχογραφικά τον εναπομείναντα λοβό του θυρεοειδούς ή θυρεοειδικό υπόλειμμα, διότι συχνά αναπτύσσονται όζοι. Εάν αλλάξει το βάρος μας, εάν προστεθούν φάρμακα όπως κουμαρινικά αντιπηκτικά (sintrom), αντιεπιληπτικά, ή εάν έχουμε γαστρίτιδα, τότε θα πρέπει να επισπεύσουμε τον έλεγχο του θυρεοειδούς, διότι θα πρέπει να προσαρμοσθεί εκ νέου η δόση της θυροξίνης.
2. ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ:
ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Η εμμηνόπαυση αποτελεί εκείνη τη στιγμή στη ζωή μιας γυναίκας, όταν η έμμηνος ρύση, δηλαδή η μηνιαία περίοδος της σταματάει (συνήθως περίπου στην ηλικία των 51 ετών). Ως επακόλουθο της εμμηνόπαυσης, οι ωοθήκες της γυναίκας γενετικές ορμόνες. Οι ορμόνες αυτές ελέγχουν την εμμηνόρροια και επηρεάζουν το σώμα με ποικίλους τρόπους.
Καθώς τα επίπεδα των οιστρογόνων αρχίζουν να μειώνονται, το σώμα σας μπορεί να αντιδράσει με ποικίλους τρόπους
Τι μας λένε οι πιο πρόσφατες μελέτες
Το 2002, το πρώτο μέρος της μελέτης της WHI (Women’s HealthInitiative) έδειξε ότι η παρατεταμένη ορμονοθεραπεία με συνδυασμό οιστρογόνων και προγεστίνης (μια συνθετική μορφή της προγεστερόνης), προκαλεί μια μικρή αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Ακόμα, παρατηρήθηκε ότι στις γυναίκες αυτής της ηλικιακής ομάδας (μέσος όρος τα 63 έτη), η χρήση οιστρογόνων και προγεστίνης προκαλεί επίσης μια μικρή αύξηση των καρδιοπαθειών και των εγκεφαλικών επεισοδίων, καθώς και μια μικρή αύξηση του κινδύνου για πρόκληση καταγμάτων και για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου. Τον Αύγουστο του 2003, μια εκτεταμένη έρευνα στη Μεγάλη Βρετανία, (The Million Women Study), επιβεβαίωσε τα ευρήματα της αρχικής έρευνας της WHI.
Το δεύτερο μέρος της έρευνας της WHI εξέταζε την χρήση μόνο οιστρογόνων σε γυναίκες που είχαν ήδη υποστεί υστερεκτομή. (Γυναίκες χωρίς μήτρα δεν χρειάζονται προγεστίνη, η οποία χορηγείται για να μειωθεί ο κίνδυνος για καρκίνο της μήτρας.) Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η χρήση μόνο οιστρογόνων για διάστημα μέχρι επτά έτη, δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Παρόλο που αυτή η έρευνα είναι καθησυχατική, σύμφωνα με άλλες έρευνες, η χρήση έστω και μόνο οιστρογόνων για μεγαλύτερο διάστημα μπορεί τελικά να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού.
Μια πρόσφατη ανάλυση των γυναικών της μελέτης της WHI, οι οποίες λάμβαναν μόνο οιστρογόνα, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, όταν η θεραπεία με οιστρογόνα γινόταν μεταξύ της ηλικίας των 50 και 59 ετών, δεν αυξανόταν για τις γυναίκες αυτές ο κίνδυνος για καρδιοπάθειες, αντίθετα, μπορεί και να μειωνόταν ελαφρώς. Υπήρχε επίσης ένας επιπρόσθετος κίνδυνος για εγκεφαλικά επεισόδια, παρόμοιος με αυτόν που παρατηρήθηκε με την συνδυασμένη ορμονοθεραπεία (οιστρογόνα με προγεστίνη), αλλά ήταν πολύ χαμηλός στις γυναίκες κάτω των 60 ετών, κοντά στην στιγμή της εμμηνόπαυσης.
Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι της εμμηνόπαυσης, με το οποίο δεν ασχολήθηκαν οι μελέτες αυτές, είναι συμπτώματα όπως οι εξάψεις, οι νυχτερινοί ιδρώτες, η ξηρότητα του κόλπου, οι κολπικές ενοχλήσεις και η επώδυνη συνουσία, συμπτώματα τα οποία ταλαιπωρούν πολλές γυναίκες. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται τα πρώτα μόνο χρόνια μετά την εμμηνόπαυση, αλλά μπορεί να διαρκούν περισσότερο για κάποιες γυναίκες. Για τα συμπτώματα αυτά δεν υπάρχει πιο αποτελεσματική θεραπεία από τα οιστρογόνα.
Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορούν να αντιμετωπιστούν σε δύο φάσεις.
Στην πρώτη φάση (τα πέντε πρώτα χρόνια), η πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας (οστεοπόρωση) μπορεί να ξεκινήσει μαζί με τη θεραπεία με οιστρογόνα για συγκεκριμένα συμπτώματα, όπως οι εξάψεις και η ξηρότητα του κόλπου. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA), η θεραπεία με ορμόνες για την ανακούφιση συμπτωμάτων πρέπει να γίνεται με τη χαμηλότερη δυνατή δόση και για μικρό χρονικό διάστημα, τόσο όσο απαιτείται για την βελτίωση των συμπτωμάτων. Μετά από αυτή τη μικρή χρονικά φάση, οι γυναίκες θα πρέπει να συζητούν με το γιατρό τους τα οφέλη και τους κινδύνους μιας μακροχρόνιας θεραπείας.
Υπενθυμίζουμε εδώ ότι οι στόχοι της μακροχρόνιας θεραπείας είναι διαφορετικοί από αυτούς της πιο σύντομης χρονικά θεραπείας. Στην πρώτη φάση της μικρής σε διάρκεια θεραπείας, ο στόχος είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Η μακροχρόνια θεραπεία έχει σαν στόχο την πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας. Αν παίρνετε ορμόνες για λιγότερο από τρία με πέντε έτη, ο κίνδυνος είναι σχετικά χαμηλός. Αν ανησυχείτε για την απώλεια οστικής μάζας και σκέφτεστε να πάρετε ορμόνες για περισσότερο από πέντε έτη, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας κατά πόσο η ορμονοθεραπεία ή κάποια άλλη εναλλακτική θεραπεία είναι κατάλληλη για εσάς.
Τρόποι χορήγησης ορμονοθεραπείας.
Η θεραπεία με ορμόνες μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους όσο αφορά τις δόσεις, τα σχήματα και τις μορφές των φαρμάκων. Πολλές γυναίκες παίρνουν οιστρογόνα σε χάπια, τα οποία περιέχουν και φυσική ή συνθετική προγεστερόνη για την προστασία της μήτρας. Θεραπεία μόνο με οιστρογόνα δίνεται σε συγκεκριμένες ασθενείς, ιδίως σε αυτές που έχουν κάνει υστερεκτομή.
Οι κολπικοί δακτύλιοι (vaginal rings), οι κρέμες ή οι ταμπλέτες αποτελούν μορφές οιστρογόνων χαμηλές σε δόση που δρουν ευεργετικά στο κολπικό επιθήλιο, αυξάνοντας το πάχος του και βελτιώνουν τις κολπικές ενοχλήσεις, ενώ έχουν και το πλεονέκτημα ότι μικρά μόνο ποσά φτάνουν τελικά στην κυκλοφορία του αίματος. Στην περίπτωση αυτή, τα οιστρογόνα χορηγούνται στην δόση η οποία δίνεται και αρκεί για την ανακούφιση από τις εξάψεις. Θεωρείται ότι αυτές οι μικρές δόσεις είναι λιγότερο επικίνδυνες, χωρίς όμως αυτό να έχει αποδειχτεί.
Άλλες φαρμακευτικές μορφές με τις οποίες κυκλοφορούν οι ορμόνες είναι τα αυτοκόλλητα ορμονών, τα τζελ, οι κάψουλες βραδείας απελευθέρωσης και οι ενδομήτριες συσκευές.
Πολλές γυναίκες στρέφονται πλέον στις φυσικές ,μη συνθετικές ,πανομοιότυπες (με αυτές που συνθέτει το ανθρώπινο σώμα) ορμόνες (Bioidentical hormones). Τέτοιου είδους ορμόνες έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν με την έγκριση του οργανισμού φαρμάκων.
Εναλλακτικές θεραπείες για τα πρώτα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης (πλην της ορμονοθεραπείας).
Υπάρχουν πολλές προτεινόμενες εναλλακτικές θεραπείες για την ανακούφιση των αρχικών συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, καμία όμως δεν είναι τόσο αποτελεσματική όσο η ορμονοθεραπεία.
Εξάψεις:
Αρκετά είναι τα συνταγογραφούμενα για άλλες παθήσεις φάρμακα που δρουν αποτελεσματικά και στην αντιμετώπιση των εξάψεων, όπως:
1 Oι SSRIs (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης) και SNRIs (αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης – νορεπινεφρίνης), που αποτελούν μορφές αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.
2. Το gabapentin, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου και της επιληψίας.
3. H Oξική μεγεστρόλη (Megestrol acetate), ένα προγεστερονοειδές και
4. Η οξική μεδροξυπρογεστερόνη, προγεστερονοειδές επίσης.
Επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα φυτικά φάρμακα και προϊόντα σόγιας, η θεραπευτική αξία των οποίων δεν έχει αποδειχτεί με επιστημονικές μελέτες, πολλές όμως γυναίκες αναφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων τους με τις ουσίες αυτές.
Τέλος, πολλές γυναίκες φαίνεται να έχουν βοηθηθεί με μεθόδους όπως ο βελονισμός, η γιόγκα και οι ασκήσεις του ρυθμού αναπνοής (paced breathing exercises).
Ξηρότητα του κόλπου και επώδυνη συνουσία:
Εναλλακτικές θεραπείες για τα μακροχρόνια συμπτώματα της εμμηνόπαυσης (πλην της ορμονοθεραπείας).
Απώλεια οστικής μάζας:
· Τα διφωσφονικά ελαττώνουν το βαθμό απώλειας οστικής μάζας και προλαμβάνουν τα κατάγματα.
· Τα SERMs ενισχύουν τα οστά και προλαμβάνουν τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης.
· Η καλσιτονίνη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης, όταν έχουν περάσει πάνω από πέντε έτη από την επέλευση της εμμηνόπαυσης.
· Οι παραθυρεοειδικές ορμόνες βοηθούν στην ανάπτυξη επιπλέον οστού. Χορηγούνται σε ενέσιμη μορφή και χρησιμοποιούνται πρωτίστως για τη θεραπεία της βαριάς μορφής οστεοπόρωσης.
· Το ασβέστιο και η βιταμίνη D ενισχύουν τα οστά. Ένας άνθρωπος ηλικίας άνω των 50 ετών χρειάζεται περίπου 1,200 με 1,500 mg ασβεστίου ημερησίως και τουλάχιστον 1,000 IUβιταμίνης D ημερησίως. Εάν δεν λαμβάνετε τις απαραίτητες ποσότητες των ουσιών αυτών, είναι πιθανό να χρειάζεστε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Καρδιαγγειακά νοσήματα:
Οι στατίνες μειώνουν τα επίπεδα των λιπιδίων (ουσίες πλούσιες σε λιπαρά, όπως η χοληστερόλη) στο αίμα και μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων σε άτομα με υψηλά επίπεδα λιπιδίων ή κληρονομικό ιστορικό καρδιοπαθειών
Η διατήρηση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα, καθώς και ο υγιεινός τρόπος ζωής, βοηθούν στην προστασία έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων.
ΑΝΝΑ ΓΑΡΙΔΟΥ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ
Ενδοκρινολόγος στο Χαλάνδρι - Διαβητολόγος στο Χαλάνδρι -
Ενδοκρινολόγοι Διαβητολόγοι Βόρεια Προάστια Αττικής