Πολλοί από εμάς έχουμε στο περιβάλλον μας ανθρώπους που μιλούν είτε πολύ αργά, είτε πολύ γρήγορα. Κάπου εκεί καταλαβαίνουμε ότι ο ρυθμός σε αυτά τα άτομα θα βοηθούσε πολύ να δομήσουν την ομιλία τους, να παίρνουν σωστές αναπνοές και να μιλούν με ένα σταθερό ρυθμό ή κυμαινόμενο ανά περίσταση. Ως ρυθμός μπορεί να χαρακτηριστεί κάθε τακτική επαναλαμβανόμενη κίνηση. Στις τέχνες όπως η μουσική, η ποίηση, ο χορός, ο ρυθμός εκφράζει την οργανωμένη διαδοχή των γεγονότων. Αυτή την διάδοχη θέλουμε να επιτύχουμε και σε παιδιά με δυσκολίες στην ομιλία.
O Τζόζεφ Τζορντάνια ισχυρίζεται ότι η αίσθηση του ρυθμού αναπτύχθηκε στα πρώτα στάδια της εξέλιξης ανθρωποειδών, με βάση τη φυσική επιλογή (natural selection).Πολλά ζώα περπατούν ρυθμικά και ακούν τους ήχους της καρδιάς μέσα στη μήτρα, αλλά μόνο ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να λαμβάνει μέρος σε δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από συντονισμένες ρυθμικές εκφωνήσεις.
Συντονισμένες εκφωνήσεις λοιπόν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την διάδοχη των κινήσεων για την παραγωγή ομιλίας. Πολλά παιδιά έχουν δυσκολία στην διαδοχή των αρθρωτών (όργανα ομιλίας πχ γλώσσα, χείλη) και αυτό δυσκολεύει την άρθρωση τους. Ο ρυθμός είναι ένα μέσο που βοηθάει το παιδί να κατανοήσει την διαδοχή μιας κίνησης.
Ο ρυθμός επίσης βοηθάει το παιδί αλλά και τους ενήλικες να χρωματίσουν την φωνή τους ακολουθώντας τα σημεία στίξης (προσωδία), βοηθάει στο να τονίζουν εκεί που πρέπει της λέξεις όταν μιλάνε (επιτονισμός). Πολλά παιδιά με δυσκολία στον επιτονισμό και την προσωδία με ασκήσεις ρυθμού βοηθούνται και η ομιλία τους παύει να ακούγεται μονότονη – ρομποτική.
Παιδιά και ενήλικες με τραυλισμό εντάσσουν στην θεραπεία τους τον ρυθμό για να μπορέσουν να συντονίσουν την αναπνοή τους με την φώνηση.
Πέρα λοιπόν από τις διαταραχές της ομιλίας, ο ρυθμός είναι ένα σημαντικό μέσο που βοηθά όλους μας στην ποιότητα της ομιλίας και της φωνής.
Μάγδα Σαμοΐλη – Λογοθεραπεύτρια
ΛΕΚΤΙΚΗ ΔΥΣΠΡΑΞΙΑ
¨Το παιδί μου κάνει συνέχεια μορφασμούς, χειρονομίας, δείχνει αλλά δεν λέει λέξεις¨.
¨Δεν τον καταλαβαίνω όταν μιλαεί¨.
¨ Είναι αδέξιο, συνέχεια σκοντάφτει.¨
¨Είναι τεμπέλης, ακόμα και να φάει βαριέται.¨
Μαρτυρίες γονέων που τα παιδιά του διαγνώστηκαν με δυσπραξία είτε λεκτική είτε στοματική ή και τα δυο μαζί.
Σήμερα θα δούμε την Λεκτική Δυσπραξία:
Με τον όρο Δυσπραξία εννοούμε την διαταραχή του κινητικού συντονισμού που επηρεάζει την ικανότητα εκτέλεσης εκούσιων μυϊκών κινήσεων. Εμφανίζεται συχνότερα σε αγόρια απ ότι σε κορίτσια. Είναι μια εξελικτική διαταραχή που επηρεάζει συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τον συντονισμό και τον προγραμματισμό των λεπτών και αδρών κινήσεων. Η Δυσπραξία μπορεί να υπάρχει από την γέννηση ή μπορεί να επίκτητη αποτέλεσμα κάποιου τραύματος στο κεφάλι (κρανιεγκεφαλικές κακώσεις κλπ).
Ας το δούμε όμως στην καθημερινότητα τα μας τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Ένα παιδί με δυσπραξία δυσκολεύεται να εκτελέσει απλές καθημερινές πράξεις όπως να κουνήσει το χέρι του και να χαιρετήσει, να βάλει νερό στο ποτήρι και να το πιει, αλλά και σε πιο σύνθετες πράξεις όπως το να βουρτσίσει τα δόντια του. Ένα τέτοιο παιδί ίσως χαρακτηριστεί από το περιβάλλον του ως «ανώριμο» ή «ανοργάνωτο» ή και «επιθετικό» επειδή πολλές φορές δυσκολεύεται να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα που απαιτεί την ικανότητα λεπτού χειρισμού πχ (να φτιάξει πύργο με τουβλάκια ή να φτιάξει ένα παζλ), αντιδρά πετώντας ή και σπάζοντας παιχνίδια που δεν μπορεί να χειριστεί.
Ένα παιδί με δυσπραξία (λεκτική) μπορεί να καθυστερήσει να πει τις πρώτες του λέξεις πχ (3 ετών) ή να παράγει μια μικρή γκάμα λέξεων πχ «μαμά» «μπαμπά» κοκ. Το παιδί με δυσπραξία δυσκολεύεται να συντονίσει τις κινήσεις των μυών του προσώπου και του στόματος προκειμένου να παράγει τους ήχους και τις συλλαβές που χρειάζονται για να σχηματίσουν τις λέξεις. Για αυτό το λόγο συχνά συναντάμε παιδιά που υπεραπλουστεύουν την ομιλία τους επαναλαμβάνοντας την ιδία συλλαβή σε πολλές λέξεις πχ νερό – λελο, μήλο- ληλο, ή την πρώτη συλλαβή την κάνει ιδία με τη δεύτερη πχ καπέλο- πεπελο.
Πολλές φορές η ομιλία αυτών τον παιδιών είναι ακατάληπτη, διότι τείνουν να κάνουν πέρα απ τις απλοποιήσεις πολλές παραλείψεις, αντικαταστάσεις επαναλήψεις φωνημάτων, ενώ καθυστερούν να εισάγουν τα σύμφωνα στην ομιλία τους. Τα λάθη αυξάνονται ανάλογα με το μέγεθος της λέξης –φράσης. Τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν μερικές φορές ακόμα και με τους οικείους τους, πράγμα που τα κάνει να γίνονται είτε επιθετικά, είτε να μην έχουν πρόθεση για επικοινωνία εφόσον δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά.
Η Δυσπραξία μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες διαταραχές όπως είναι η Εγκεφαλική παράλυση, νοητική καθυστέρηση, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές.
Τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται κατά βάση στην Δυσπραξία αλλά μην τα συγχέουμε πχ αν το παιδί μας είναι ¨τεμπέλικο ή αδέξιο¨ δεν σημαίνει ότι έχει Δυσπραξία είναι μια σειρά από συμπτώματα που πρέπει να παρουσιάζει το παιδί. Αν έχουμε αμφιβολίες ή ενδείξεις να απευθυνόμαστε στους ειδικούς. Μια έγκυρη και σωστή διάγνωση μας κατευθύνει να βοηθήσουμε τους γονείς και τα παιδιά στην αντιμετώπιση των δυσκολιών.
Σαμοϊλη Μάγδα - Λογοθεραπεύτρια
λέξις έργα
Βουρδούμπα 19 & Κάδμου
Τ.Κ. 32200, Θήβα
Τηλ. 2262024995
