ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΧΑΙΔΑΡΙ 

ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΙ ΕΛΕΥΣΙΝΑ, ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ

www.gynaikologos-christakis.gr

HPV - Κονδυλώματα

Τι είναι ο HPV (Κονδυλώματα)

O ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων ή κονδυλωμάτων (HPV) είναι DNA ιός που σχετίζεται κυρίως με υπερπλαστικές βλάβες του τραχήλου της μήτρας. Έχουν περιγραφεί περισσότεροι από 100 τύποι του ιού και περισσότεροι από 40 από αυτούς μπορούν να προσβάλουν το επιθήλιο της πρωκτογεννητικής χώρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η λοίμωξη από HPV είναι παροδική και ασυμπτωματική. Σε μικρό ωστόσο ποσοστό, λοίμωξη με τύπους υψηλού κινδύνου οδηγεί στην ανάπτυξη προκαρκινικών βλαβών, που μπορεί μετά από πάροδο ετών να εξελιχθεί σε καρκίνο.

Πώς μεταδίδεται ο HPV

O ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων(HPV) εντοπίζεται στο δέρμα της γεννητικής περιοχής, στο σπέρμα, και επίσης στους ιστούς του κόλπου, του τραχήλου και του στόματος. Ο κύριος ,αλλά όχι και ο μοναδικός τρόπος μετάδοσης της HPV λοίμωξης των γεννητικών οργάνων είναι η σεξουαλική επαφή. Μεταδίδεται μέσω της κολπικής ,της πρωκτικής ,της στοματικής σεξουαλικής επαφής και μέσω της επαφής δέρμα με δέρμα. Πάνω από 50 τύποι του HPV μπορούν να μολύνουν τον τράχηλο, ενώ 6 από αυτούς είναι ο λόγος για περίπου όλους τους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας. Άλλοι τύποι του HPV προκαλούν γεννητικά κονδυλώματα.

Τι συμπτώματα έχει κάποιος που μολύνεται από HPV

Συνήθως δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δεν το γνωρίζουν, ακριβώς επειδή δεν είχαν κανένα σύμπτωμα. Από αυτούς που έχουν μολυνθεί μόνο λίγοι θα εκδηλώσουν αλλοιώσεις που φαίνονται με το γυμνό μάτι. Οι εμφανείς αλλοιώσεις είναι: τα οξυτενή κονδυλώματα, ένα μέρος των προκαρκινικών αλλοιώσεων του αιδοίου και οι . Τα οξυτενή κονδυλώματα προεξέχουν από το δέρμα, είναι εμφανή και συνήθως ψηλαφώνται. Οι γυναίκες εντοπίζουν τα κονδυλώματα που βρίσκονται στο εφήβαιο, το αιδοίο, το περίνεο και την περιπρωκτική περιοχή. Δεν μπορούν να ξέρουν αν υπάρχουν κονδυλώματα στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας, όπως και μέσα στον πρωκτικό σωλήνα. Αυτά εντοπίζονται στην εξέταση από το γιατρό. Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας δεν φαίνονται με το γυμνό μάτι. Πρέπει να τις αναζητήσουμε με το κολποσκόπιο για να τις εντοπίσουμε. Συνήθως αυτό γίνεται μετά από ανεύρεση ύποπτων κυττάρων στο τεστ Παπανικολάου ή μετά από θετικό HPV .

Πόσο συχνή είναι η μόλυνση από κονδυλώματα

Ένα εκτιμώμενο ποσοστό 50-80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών μολύνονται με HPV το λιγότερο μία φορά στη ζωή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο HPV υποστρέφει μόνος του. Σε κάποιες γυναίκες ,παρόλα αυτά ,ο HPV παραμένει και προκαλεί προκαρκινικές αλλοιώσεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο. Γενικά, λιγότερο από 5% όλων των γυναικών με επίμονη HPV λοίμωξη αποκτούν καρκίνο του τραχήλου.

Ο καρκίνος του τραχήλου συνήθως χρειάζεται 10 με 20 χρόνια για να αναπτυχθεί και έτσι υπάρχει μια μεγάλη περίοδος στην οποία μπορούν να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν αλλαγές και προκαρκινικές αλλοιώσεις πριν γίνουν καρκίνος. Αυτός είναι και ο σκοπός για τον οποίο γίνεται το τεστ Παπανικολάου.

Ποιοι είναι οι τύποι του ιού HPV

Στους τύπους HPV «χαμηλού κινδύνου» ανήκουν στελέχη του ιού όπως οι HPV 6, 11 ,42 ,43 ,44,54,61,62,71,72,81,83,84 και 89 οι οποίοι προκαλούν κυρίως τα οξυτενή κονδυλώματα και τις χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις (LSIL)

Στους HPV τύπους «υψηλού κινδύνου» ανήκουν στελέχη του ιού όπως οι HPV 16,18,26,31,33,35,39,45,51,53,56,58,59,66,68,70,73,82 και 85 οι οποίοι ανιχνεύονται κυρίως σε υψηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις (HSIL) καθώς και στην πλειονότητα των διηθητικών καρκινωμάτων. Βέβαια, ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται όταν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα.

Τι προκαλεί ο ιός HPV σε μία γυναίκα που θα ασθενήσει

Οι υψηλού κινδύνου τύποι HPV, που ονομάζονται και ογκογεννετικοί, αν δεν υποστρέψουν με τη βοήθεια του ανοσολογικού συστήματος μπορούν να προκαλέσουν στη γυναίκα συνηθέστερα καρκίνο τραχήλου μήτρας, και σπανιότερα καρκίνο του κόλπου ή καρκίνο του αιδοίου. Οι χαμηλού κινδύνου τύποι ενίοτε προκαλούν γεννητικά κονδυλώματα τα οποία δεν είναι καρκίνος. Αξίζει να τονισθεί ότι η πλειοψηφία των μολύνσεων από τον ιό HPV δεν οδηγεί σε καρκίνο.

Τι είναι τα κονδυλώματα

Τα κονδυλώματα είναι συνήθως εμφανή στην εξέταση με γυμνό μάτι και οφείλονται στους HPV των τύπων 6 και 11 (χαμηλού κινδύνου).Προεξέχουν από το δέρμα και είναι ψηλαφητά. Τα περισσότερα έχουν μικρό μέγεθος (λιγότερο από ένα εκατοστό). Σε λίγες περιπτώσεις αυξάνονται σε μέγεθος.

Το χρώμα τους ποικίλει. Μπορεί να είναι ίδιο με το χρώμα του δέρματος ή πιο ανοιχτό (προς το λευκό). Σε πολλές περιπτώσεις όμως έχουν πιο σκούρο χρώμα από το δέρμα (προς το καφέ ή προς το γκρι). Τα κονδυλώματα που βρίσκονται στους βλεννογόνους (μέσα από τα χείλη του αιδοίου, στον κόλπο, στον τράχηλο της μήτρας και μέσα στον πρωκτικό σωλήνα) είναι ροζ ή λευκωπά.

Η δοκιμασία κατά Παπανικολάου (test Pap) είναι το πρώτο βήμα για την ανίχνευση του ιού. Από τη στιγμή αυτή η επίσκεψη στον γυναικολόγο είναι αναγκαία. Η κολποσκόπηση είναι το δεύτερο βήμα για τον ακριβή καθορισμό και εντοπισμό των κονδυλωμάτων, την ύπαρξη ή όχι δυσπλασιών και προκαρκινικών καταστάσεων. Η κολποσκόπηση είναι πολύ απλή μέθοδος, ανώδυνη, εύκολη και καθοριστική για τη διάγνωση και τη θεραπεία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε θεραπεία στον τράχηλο απαγορεύεται εάν δεν προηγηθεί κολποσκόπηση και εάν χρειαστεί βιοψία από τη βλάβη.

Η αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων εξαρτάται από το πού εντοπίζονται και μπορεί να γίνει με :

• τοπική φαρμακευτική αγωγή (κυρίως σε μικρά εξωτερικά κονδυλώματα)

• αφαίρεση με καυτηρίαση

• εξάχνωση με ακτίνες laser

• LEEP ή LLETZ

• Κωνοειδής εκτομή

Τι σχέση έχουν τα κονδυλώματα και ο καρκίνος από HPV

Τα κονδυλώματα σε ποσοστό 90% οφείλονται στους HPV χαμηλού κινδύνου 6 και 11. Ωστόσο, η γυναίκα που εμφάνισε κονδυλώματα δεν μπορεί να γνωρίζει αν έχει μολυνθεί και από HPV υψηλού κινδύνου και πρέπει, όπως κάθε σεξουαλικά ενεργή γυναίκα, να εξετάζεται τακτικά, καθώς η πρόληψη είναι η καλύτερη προστασία από τον καρκίνο. Σε γυναίκες με κονδυλώματα ή ιστορικό κονδυλωμάτων ανευρίσκονται συχνότερα προκαρκινικές αλλοιώσεις.

Υπάρχει θεραπεία για τους HPV ;

Πρέπει να διευκρινισθεί, ότι η θεραπεία για τους HPV δεν είναι αιτιολογική. Δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο, που να απαλλάσσει τον οργανισμό μας από τον ιό. Η λεγόμενη θεραπεία είναι η αφαίρεση ή η καταστροφή του ιστού που φλεγμαίνει. Ο ιός παραμένει στα επιθήλια του γεννητικού συστήματος για μεγάλο χρονικό διάστημα ή και για πάντα. Αυτό δεν είναι ανησυχητικό, ακόμη και στις περιπτώσεις από επικίνδυνους HPV. Οι υποτροπές των αλλοιώσεων είναι λίγες και εάν οι ασθενείς παρακολουθούνται δεν υπάρχει κίνδυνος. Στις περιπτώσεις εκείνες, που υπερισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και η φλεγμονή υποχωρεί από μόνη της, σπάνια έχουμε υποτροπές. Σε άλλες ασθενείς, που κρίνουμε σκόπιμο, ότι πρέπει να επέμβουμε και να καταστρέψουμε ή να αφαιρέσουμε τις αλλοιώσεις (οξυτενή κονδυλώματα ή προκαρκινικές), πάλι περιμένουμε να υπερισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Μετά την εξαφάνιση των αλλοιώσεων, έχει να αντιμετωπίσει μικρότερο ιϊκό φορτίο και είναι ευκολότερο να καταστείλει τους HPV που παραμένουν.

Τρόποι πρόληψης και προστασίας από τη λοίμωξη HPV

1) Προφυλακτικό

Χρησιμοποιείτε πάντα προφυλακτικό κατά την διάρκεια της ερωτική πράξης, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό δεν αρκεί. Η χρήση προφυλακτικού περιορίζει μεν (μέχρι και 70% –σύμφωνα με όλες τις δημοσιεύσεις), αλλά δεν αποκλείει εντελώς τον κίνδυνο μετάδοσης των HPV. Οι αιτίες είναι, ότι αφενός το προφυλακτικό δεν καλύπτει όλη την επιφάνεια του πέους και αφετέρου η μόλυνση από τους HPV είναι περιοχική και υπάρχουν συχνά μη ορατές αλλοιώσεις σε όλο το κατώτερο γεννητικό σύστημα, στο και στην περιπρωκτική περιοχή.

2) Αποφυγή μικροτραυματισμών

Το ξύρισμα των περιγεννητικών περιοχών αρκετά συχνά προξενεί αμυχές αλλά και η αποτρίχωση με κερί προξενεί μικροτραυματισμούς, με αποτέλεσμα την δημιουργία εστιών πιθανής εισόδου του ιού. Τέτοιες εστίες εισόδου δημιουργούνται και από δερματικές παθήσεις όπως ο έρπης των γεννητικών οργάνων.

3) Αυτοεξέταση

Η αυτοεξέταση για τυχόν αλλοιώσεις, περίεργες μικρές δερματικές προεξοχές και γενικότερα δερματικές βλάβες που μέχρι πρότινος δεν είχε το άτομο, στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και γύρω από αυτήν, πρέπει να είναι το πρώτο βήμα.

Η αυτοεξέταση γίνεται με ψηλάφηση της γεννητικής αλλά και περιγεννητικής περιοχής, και αναλυτική ανίχνευση με δυνατό φώς και καθρέφτη.

4)Εξέταση ερωτικού συντρόφου

Η εξέταση της/του ερωτικής/ου συντρόφου είναι το δεύτερο βήμα, εξίσου όμως σημαντικό. Η εξέταση μπορεί να γίνει με ψηλάφηση κατά την διάρκεια των προκαταρκτικών και ιδανικά με αρκετό φως.

Να θυμάστε ότι η προσεκτική και έγκαιρη ανίχνευση μόνο ωφέλιμη μπορεί να είναι.

5)Επίσκεψη στον Γυναικολόγο

Καμία παρακολούθηση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ιατρική δερματολογική εξέταση. Είναι μια ανώδυνη εξέταση η οποία πραγματοποιείται με πολύ δυνατό φως και ειδικούς μεγενθυντικούς φακούς.

Μέσω της εξέτασης, αυτής ο γιατρός μπορεί να εντοπίσει τις πιθανές βλάβες οι οποίες δεν φαίνονται με γυμνό μάτι, δηλαδή τις υποκλινικές βλάβες.

6)Εμβολιασμός

Εδώ και αρκετά χρόνια κυκλοφορούν δύο εμβόλια ενάντια στον καρκίνο του τραχήλου, στις προκαρκινικές αλλοιώσεις και στα γεννητικά κονδυλώματα.

Το ένα εμβόλιο(τετραδύναμο-Gardasil) προστατεύει από 4 τύπους του HPV(6,11,16 και 18) που αποτελούν περίπου το 40% όλων των καρκίνων του τραχήλου και 90% όλων των γεννητικών κονδυλωμάτων.

Το δεύτερο εμβόλιο(διδύναμο-Cervarix) προστατεύει από 2 τύπους του HPV(16 και 18)

Τα εμβόλια συστήνεται να γίνονται από πολύ νεαρή ηλικία με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών και έχει εγκριθεί για χρήση σε κορίτσια ηλικίας 9-26 ετών.

Τα εμβόλια γίνονται σε 3 ενδομυϊκές δόσεις στο δελτοειδή μυ, δηλαδή στο πάνω μέρος του μπράτσου .

Στόχος του εμβολιασμού είναι η μείωση της επίπτωσης των νοσημάτων του γεννητικού συστήματος που σχετίζονται με τους αντίστοιχους τύπους HPV και εμφανίζουν μεγάλη αποτελεσματικότητα.

7)Τest Pap

Το τεστ Παπανικολάου είναι απλό, γρήγορο και ανώδυνο και συμπεριλαμβάνει τη λήψη λίγων τραχηλικών κυττάρων ενώ οι πληροφορίες που μας δίνει είναι σε τι κατάσταση βρίσκονται τα κύτταρα που έχουμε ελέγξει. Αποτελεί μία δευτερογενή μέθοδο πρόληψης καθώς μπορεί να προσφέρει έγκαιρη εντόπιση της HPV λοίμωξης.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν χρειάζεται φόβος. Το 80% των γυναικών έχουν ή είχαν τον HPV στη διάρκεια της ζωής τους. Το 80% εξαφανίζεται από μόνο του χωρίς θεραπεία. Από το υπόλοιπο 20% μόνο το 10% έχει τους ογκογόνους τύπους και μόνο το 10% της τελευταίας αυτής ομάδας προχωρά σε καρκίνο

Ο εμβολιασμός κατά του HPV αντικαθιστά τη δοκιμασία κατά Παπανικολάου στο μέλλον (τεστ Παπ);

Όχι. Οι γυναίκες που εμβολιάζονται θα πρέπει να εφαρμόζουν τον τακτικό (ετήσιο, συνήθως) έλεγχο με τη λήψη επιχρίσματος από τον τράχηλο της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) όταν είναι ή γίνουν σεξουαλικά ενεργές, για τρεις λόγους:

α) το εμβόλιο ΔΕΝ παρέχει πλήρη προστασία από όλους τους τύπους του ιού HPV, που ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου, κι έτσι 25% των περιπτώσεων καρκίνου δεν καλύπτονται πλήρως από το εμβόλιο (το εμβόλιο παρέχει μικρού βαθμού προστασία από άλλους τύπους HPV, πλην των τύπων 16 και 18)

β) Είναι πιθανό ορισμένες γυναίκες να μην έχουν λάβει όλες τις προβλεπόμενες δόσεις του εμβολίου ή να μην έχουν ακολουθήσει το σωστό χρονοδιάγραμμα μεταξύ των δόσεων, και κατά συνέπεια να μην προστατεύονται πλήρως.

γ) Κορίτσια/γυναίκες που έκαναν το εμβόλιο, ενώ είχαν ήδη προσβληθεί από κάποιον από τους 4 τύπους του HPV (που καλύπτονται από το εμβόλιο), χωρίς να το γνωρίζουν, ίσως δεν μπορούν να έχουν πλήρως την ανοσολογική προστασία που παρέχει το εμβόλιο.

Ο μαιευτήρας γυναικολόγος Χριστάκης Δημήτριος βρίσκεται στο Χαϊδάρι (Δάσος Χαϊδαρίου) και εξυπηρετεί τις περιοχές: Χαϊδάρι, Ελευσίνα, Αιγάλεω, Ασπρόπυργος κ.α.