ΕΛΕΝΗ ΚΟΚΚΟΤΟΥ MD, MSc
Πνευμονολόγος Πειραιάς, Παλαιό Φάληρο, Νέο Φάληρο, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Άλιμος, Ηλιούπολη,
Νότια Προάστια
ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ)
Η ασθένεια:
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια μακροχρόνια ασθένεια η οποία προκαλεί φλεγμονή στους πνεύμονες και οδηγεί σε καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος και στένωση των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή. Κυριότερες μορφές της είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα. Από ΧΑΠ πάσχουν 600 εκατομμύρια άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, σε όλο τον κόσμο.
Αποτελεί διεθνώς την 4η αιτία θανάτου και υπολογίζεται πως είναι υπεύθυνη για το 5% περίπου όλων των θανάτων παγκοσμίως, ενώ έως το 2020 αναμένεται να αποτελεί την 3η αιτία θανάτου και την 5η αιτία αναπηρίας.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, το 8.4% του γενικού πληθυσμού άνω των 35 ετών που υπήρξαν καπνιστές (πάνω από 100 τσιγάρα κατά τη διάρκεια της ζωής τους), δηλαδή περίπου 1.000.000 Έλληνες πάσχουν από ΧΑΠ. Οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν.
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι η δύσπνοια και ο χρόνιος βήχας, με ή χωρίς φλέγμα. Ενδέχεται να προκύψει κόπωση, ανορεξία και απώλεια βάρους με την πρόοδο των ετών. Ωστόσο, η ΧΑΠ αποτελεί μια άγνωστη ασθένεια για το ευρύ κοινό και περισσότεροι από τους μισούς πάσχοντες από τη νόσο δεν το γνωρίζουν. Καθώς τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά, οι ασθενείς για κάποια χρόνια τα θεωρούν λανθασμένα σαν μία φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος και της ηλικίας που αυξάνεται.
Πώς προκαλείται η ΧΑΠ;
Το 90% των περιπτώσεων της ΧΑΠ οφείλεται στο κάπνισμα. Επίσης, η έντονη και παρατεταμένη έκθεση στη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα ή σε σκόνες και χημικές ουσίες στον χώρο εργασίας είναι πιθανό να προκαλέσει ΧΑΠ. Το πιο πιθανό "κατώφλι" εμφάνισης της ΧΑΠ είναι η ηλικία των 45 ετών.
Συμπτώματα - Ενοχλήσεις:
Τα συμπτώματα αρχίζουν ήπια. Οι πάσχοντες συμβιβάζονται με τον "λίγο βήχα παραπάνω", με τη δύσπνοια ή με την κούραση την οποία αποδίδουν σε έλλειψη άσκησης και δεν επισκέπτονται τον γιατρό τους. Δυστυχώς όταν προχωρήσει αρκετά πλέον η νόσος, ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης τον χρόνο, που συχνά τον οδηγούν να εισαχθεί και να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο.
Αν ο ασθενής συνεχίσει να αγνοεί τα ενοχλητικά συμπτώματα του βήχα, της απόχρεμψης και του εύκολου λαχανιάσματος (δύσπνοια) και συνεχίζει να καπνίζει, αφήνει τη νόσο να εξελιχθεί στην πιο προχωρημένη της μορφή, που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική ανεπάρκεια και να τον καθηλώσει στο σπίτι.
Επισκεφτείτε το γιατρό σας αν ισχύει κάτι από τα παρακάτω:
- Καπνίζετε
- Εκτίθεστε σε παράγοντες ρύπανσης / μόλυνσης του αέρα στο επαγγελματικό σας περιβάλλον
- Βήχετε
- Έχετε απόχρεμψη (φλέγματα - παρατηρείτε αλλαγή στο χρώμα τους)
- Έχετε δύσπνοια
- Έχετε συριγμό (σφύριγμα στο στήθος)
- Δυσκολεύεστε στις καθημερινές σας δραστηριότητες
- Πόνο στα πλευρά σας που χειροτερεύει όταν εισπνέετε
Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση της ΧΑΠ μπορεί να εμποδίσει ή έστω να καθυστερήσει σημαντικό την εξέλιξη της νόσου. Επιπλέον, θα σας ανακουφίσει από τα συμπτώματα, αναβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής σας.
Διάγνωση.
Σήμερα η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια μπορεί να αντιμετωπιστεί, τόσο λόγω καινοτόμων θεραπειών όσο και της έγκαιρης διάγνωσης. Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται μέσω της σπιρομέτρησης. Η εξέταση αυτή περιλαμβάνει το φύσημα σε συσκευή που ονομάζεται σπιρόμετρο, η οποία μετρά την ποσότητα του αέρα που μπορεί γρήγορα να εκπνεύσει ο εξετασόμενος. Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών επί 1 πακέτο την ημέρα πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση.
Θεραπεία.
Η διαχείριση της ΧΑΠ περιλαμβάνει κυρίως:
- Διακοπή καπνίσματος
- Μείωση της έκθεσης σε άλλους παράγοντες κινδύνου π.χ. ατμοσφαιρική ρύπανση
- Εμβολιασμό
- Πνευμονική αποκατάσταση (ενημερωθείτε από τον θεράποντα ιατρό σας)
- Βελτίωση της ικανότητας άσκησης για να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων
- Ιατρική θεραπεία για να βελτιωθεί η πνευμονική λειτουργία. Η βάση της θεραπείας της ΧΑΠ είναι η βρογχοδιαστολή που στοχεύει στη "διάνοιξη" των αεραγωγών ώστε να μπορεί ο ασθενής να εκπνέει και να εισπνέει καλύτερα. Η ειδική αντιφλεγμονώδης αγωγή μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας αποτελούν οι συσκευές εισπνοής.
- Η συσκευή θα πρέπει να είναι πιο εύκολη στη χρήση της και να πραγματοποιείται η σχετική εκπαίδευση του ασθενούς από τον θεράποντα ιατρό
- Η εισπνοή του φαρμάκου μέσω της συσκευής θα πρέπει να είναι δυνατή και από ασθενείς με πολύ βεβαρημένη πνευμονική λειτουργία
- Ο ασθενής θα πρέπει να αντιλαμβάνεται μετά τη λήψη του φαρμάκου ότι έλαβε το φάρμακο του και στη σωστή δόση, ώστε νε εξασφαλίζεται η συμμόρφωση και να αποφεύγονται πιθανές επιπλοκές και παρενέργειες όπως λάθος λήψη, επιπρόσθετες εισπνοές, καμία λήψη κλπ
Για μια δραστήρια ζωή με ΧΑΠ.
Το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση της ΧΑΠ είναι η διακοπή καπνίσματος. Η ΧΑΠ επηρεάζει διαφορετικά τον κάθε ασθενή ανάλογα πάντα με τη βαρύτητα της νόσου.
Αν η πάθηση είναι ήπια ή μέτρια, ίσως αρχίσετε να παρατηρείτε ότι δυσκολεύεστε με το περπάτημα, την άσκηση, τα ψώνια και άλλες δραστηριότητες. Αν η πάθηση είναι πιο σοβαρή, μπορεί να νιώθετε δύσπνοια όταν ντύνεστε, όταν πλένεστε ή ακόμα και όταν χτενίζετε τα μαλλιά σας.
Όμως συμβαίνει και με άλλες μακροχρόνιες νόσους που επιδρούν στις καθημερινές δραστηριότητες, έτσι και η ΧΑΠ μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική δυσφορία.
Η κατάθλιψη, η στενοχώρια και η αίσθηση απώλειας του ελέγχου ή το αίσθημα φόβου και πανικού, είναι συνήθως συναισθηματικές εκδηλώσεις της ΧΑΠ.
Αυτό που έχει σημασία είναι να μη νιώθετε ντροπή και να συζητάτε τα προβλήματά σας με τον γιατρό, τον νοσηλευτή ή τον φυσικοθεραπευτή σας. Επίσης να κόψετε το κάπνισμα, να προσέχετε τη διατροφή σας, να περπατάτε καθημερινά και να κάνετε ασκήσεις χαλάρωσης. Η φυσική δραστηριότητα θα συμβάλλει στη μείωση της δύσπνοιας, θα περιορίσει την κούραση των ποδιών, θα αυξήσει τα επίπεδα ενέργειας, θα βελτιώσει τη μυϊκή δύναμη, θα ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα και θα βελτιώσει την αυτοπεποίθηση και τη διάθεση σας.
Η πνευμονολόγος φυματιολόγος Ελένη Κόκκοτου βρίσκεται στο Νέο Φάληρο και εξυπηρετεί και με κατ' οίκον επισκέψεις όλα τα Νότια Προάστια, και τις περιοχές Νέο Φάληρο, Πειραιάς, Παλαιό Φάληρο, Νέα Σμύρνη, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Μοσχάτο, Καμίνια κ.α.
